Wiedeń to nie tylko zachwycająca architektura i kultura, ale również prawdziwy raj dla smakoszy. Kuchnia austriacka, będąca fascynującą mieszanką wpływów z całej dawnej monarchii habsburskiej, oferuje niezapomniane doznania kulinarne. Od słynnego sznycla wiedeńskiego po wyrafinowane desery – stolica Austrii zachwyca bogactwem smaków i tradycji. Odkryjmy razem, jakie przysmaki warto spróbować podczas wizyty w tym wyjątkowym mieście, aby w pełni doświadczyć autentycznej austriackiej gościnności i kulinarnego dziedzictwa.
Kultowe dania austriackie, których musisz spróbować w Wiedniu
Kuchnia austriacka to prawdziwa skarbnica smaków, które kształtowały się przez wieki pod wpływem różnych kultur. Wiedeń, jako dawna stolica imperium habsburskiego, stał się miejscem, gdzie te wszystkie wpływy spotykały się, tworząc wyjątkową mieszankę kulinarną. Oto najważniejsze dania, których nie możesz pominąć podczas wizyty w stolicy Austrii:
Wiener Schnitzel – ikona austriackiej kuchni
Najbardziej rozpoznawalnym daniem austriackim jest bez wątpienia Wiener Schnitzel – cienki, panierowany i smażony płat cielęciny. Prawdziwy wiedeński sznycel musi być przygotowany z cielęciny (najczęściej z udźca), rozbity na bardzo cienki płat, panierowany w mące, jajku i bułce tartej, a następnie smażony na klarowanym maśle lub oleju.
Tradycyjny Wiener Schnitzel powinien być tak duży, że wystaje poza talerz, a panierka tak lekka i puszysta, że niemal „oddycha”.
Klasycznie podawany jest z plasterkiem cytryny, czasem z żurawiną lub sałatką ziemniaczaną. Najlepsze sznycle serwują restauracje z długą tradycją, takie jak Figlmüller czy Plachutta. Smak idealnego sznycla charakteryzuje się chrupiącą panierką z zewnątrz i soczystym, delikatnym mięsem w środku – to połączenie, które zachwyca już od pierwszego kęsa.
Tafelspitz – ulubione danie cesarza Franciszka Józefa
Drugim filarem austriackiej kuchni jest Tafelspitz – gotowana wołowina, najczęściej z rostbefu lub zrazowej, podawana w wywarze z warzywami. To danie było ulubionym posiłkiem cesarza Franciszka Józefa, który cenił je za szlachetną prostotę i wyrazisty smak. Serwowane jest tradycyjnie z chrzanem jabłkowym (Apfelkren), sosem szczypiorkowo-jabłkowym (Schnittlauchsauce) oraz smażonymi ziemniakami (Rösti).
Najlepszy Tafelspitz można zjeść w restauracji Plachutta Wollzeile, która specjalizuje się w tym właśnie daniu, serwując różne jego warianty i części wołowiny. Sekret doskonałego Tafelspitz tkwi w długim, powolnym gotowaniu mięsa w bulionie z warzywami i ziołami, co nadaje mu niezrównaną miękkość i aromat.
Gulasch po wiedeńsku
Choć gulasz kojarzy się głównie z Węgrami, wiedeński gulasz (Wiener Gulasch) ma swój własny, niepowtarzalny charakter. Jest to gęsty, aromatyczny gulasz wołowy z dodatkiem cebuli, papryki i kminku. Podawany często z knedlami (Semmelknödel), kluskami (Nockerl) lub po prostu z chrupiącym chlebem. Doskonale rozgrzewa w chłodne dni i jest popularnym daniem w wiedeńskich gospodach (Beisl).
Wiedeński gulasz wyróżnia się delikatniejszym smakiem niż jego węgierski odpowiednik – jest mniej ostry, za to bardziej wyrazisty w smaku mięsa. Prawdziwy wiedeński gulasz powinien mieć idealnie miękkie kawałki wołowiny, które niemal rozpływają się w ustach.
Słodkie przysmaki wiedeńskie, które skradną twoje serce
Wiedeń słynie z kultury kawiarni i cukierni, a austriackie słodycze są znane na całym świecie. Cukiernictwo w Wiedniu to prawdziwa sztuka, dopracowywana przez stulecia do perfekcji. Oto desery, których nie możesz przegapić:
Sachertorte – najbardziej znany tort świata
Historia tortu Sachera sięga 1832 roku, kiedy to młody cukiernik Franz Sacher stworzył go dla księcia Metternicha. Ten czekoladowy tort z warstwą marmolady morelowej i polewą czekoladową stał się symbolem wiedeńskiego cukiernictwa i jednym z najsłynniejszych deserów na świecie.
Najsłynniejszy Sachertorte serwowany jest w hotelu Sacher, ale warto też spróbować wersji z cukierni Demel, która przez lata toczyła prawny spór o to, która z nich podaje „prawdziwy” tort Sachera. Różnica między nimi? W hotelu Sacher marmoladę umieszcza się w środku tortu, a w Demel – bezpośrednio pod polewą czekoladową. Każda wersja ma swoich zagorzałych zwolenników, więc najlepiej spróbować obu i wyrobić sobie własne zdanie!
Apfelstrudel – jabłkowy przysmak
Strudel jabłkowy to ciasto z bardzo cienko rozwałkowanego ciasta, tak cienkiego, że można przez nie przeczytać gazetę! Wypełnione jest soczystymi jabłkami, cynamonem, rodzynkami i bułką tartą. Podawany na ciepło, często z sosem waniliowym, bitą śmietaną lub lodami, stanowi doskonałe dopełnienie wiedeńskiej kawy.
Najlepszy strudel można zjeść w Café Landtmann, Café Central lub w Schönbrunn Café przy pałacu Schönbrunn, gdzie regularnie odbywają się pokazy przygotowywania tego przysmaku. Obserwowanie, jak mistrzowie cukiernictwa rozciągają ciasto na ogromnych stołach, to prawdziwa atrakcja sama w sobie!
Kaiserschmarrn – cesarski omlet
Kaiserschmarrn, czyli „cesarski omlet” to puszysty, rozdrobniony naleśnik, podawany z konfiturą śliwkową (Zwetschkenröster) lub musem jabłkowym. Według legendy, nazwa pochodzi od cesarza Franciszka Józefa, który szczególnie upodobał sobie to danie po tym, jak jego kucharz przypadkowo rozerwał naleśnik podczas przygotowywania.
Jest to doskonały wybór na słodki lunch lub podwieczorek. Wyjątkowo dobry Kaiserschmarrn serwują w restauracji Heindl’s Schmarren & Palatschinkenkuchl, specjalizującej się w tym właśnie daniu. Sekret doskonałego Kaiserschmarrn tkwi w puszystym cieście, które uzyskuje się przez dodanie ubitych na sztywno białek, oraz w karmelizacji cukru, która nadaje daniu charakterystyczny, złocisty kolor i karmelowy posmak.
Gdzie zjeść w Wiedniu? Najlepsze miejsca na kulinarne odkrycia
Wiedeń oferuje ogromną różnorodność miejsc, gdzie można spróbować lokalnych przysmaków. Od eleganckich restauracji po przytulne gospody i nowoczesne bistra – każdy znajdzie coś dla siebie. Kulinarna mapa Wiednia jest tak bogata, jak jego historia, oferując zarówno tradycyjne doświadczenia, jak i nowoczesne interpretacje klasyki.
Tradycyjne wiedeńskie kawiarnie
Kawiarnie w Wiedniu to nie tylko miejsca, gdzie można napić się kawy, ale prawdziwe instytucje kulturalne z długą tradycją. Wiedeńskie kawiarnie zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO, co podkreśla ich znaczenie dla tożsamości miasta. Warto odwiedzić:
- Café Central – historyczna kawiarnia działająca od 1876 roku, ulubione miejsce spotkań intelektualistów i artystów, w tym Freuda, Trotskiego i Zweiga. Jej wnętrza z marmurami i sklepieniami zachwycają do dziś.
- Café Sacher – słynąca z oryginalnego tortu Sachera, elegancka kawiarnia w hotelu o tej samej nazwie, gdzie czas jakby się zatrzymał.
- Café Hawelka – autentyczna kawiarnia z duszą, działająca od 1939 roku, która zachowała swój oryginalny, nieco nostalgiczny charakter.
- Café Demel – historyczna cukiernia i kawiarnia z tradycjami sięgającymi 1786 roku, słynąca z mistrzowskich wyrobów cukierniczych i spektakularnych wystaw w oknach.
W wiedeńskich kawiarniach koniecznie trzeba spróbować tradycyjnej kawy wiedeńskiej, takiej jak:
- Melange – podobna do cappuccino, ale z mlekiem zamiast spienionego mleka, podawana w charakterystycznej filiżance
- Einspänner – mocna czarna kawa z bitą śmietaną, tradycyjnie serwowana w szklance z metalowym uchwytem
- Kleiner Brauner lub Großer Brauner – mała lub duża kawa z dodatkiem mleka, odpowiednik naszego espresso z mlekiem
Wiedeńskie gospody (Beisl)
Beisl to tradycyjne wiedeńskie gospody, gdzie serwowane są klasyczne dania w przystępnych cenach. Charakteryzują się przytulną atmosferą, drewnianymi meblami i autentycznym klimatem. To właśnie tutaj najlepiej poczujesz prawdziwego ducha kulinarnego Wiednia. Warto odwiedzić:
- Gasthaus Ubl – jedna z najstarszych gospód w mieście, serwująca klasyczne dania w niezmienionej formie od pokoleń
- Schnitzelwirt – jak nazwa wskazuje, specjalizuje się w sznyclach, które są ogromne, chrupiące i niezwykle smaczne
- Gasthaus Rebhuhn – tradycyjna kuchnia w sercu miasta, z przytulnym wnętrzem i doskonałymi daniami sezonowymi
- Glacis Beisl – urocza gospoda z ogródkiem w pobliżu Muzeum Sztuki Nowoczesnej, łącząca tradycyjne smaki z nowoczesnym podejściem
Naschmarkt – kulinarne serce Wiednia
Naschmarkt to największy targ w Wiedniu, działający nieprzerwanie od XVI wieku. Na przestrzeni 1,5 km znajdziemy stoiska z produktami z całego świata, ale także liczne restauracje i bary serwujące zarówno austriackie specjały, jak i kuchnię międzynarodową.
To doskonałe miejsce, by spróbować lokalnych specjałów, kupić świeże produkty czy po prostu pospacerować wśród kolorowych straganów, chłonąc atmosferę tego wyjątkowego miejsca. Szczególnie warto odwiedzić Naschmarkt w sobotę, kiedy odbywa się tam również pchli targ. Rankiem można obserwować, jak szefowie kuchni z najlepszych wiedeńskich restauracji wybierają najświeższe produkty do swoich dań – to prawdziwa lekcja kulinarnego kunsztu!
Austriackie przysmaki, które warto przywieźć z Wiednia
Chcąc zabrać ze sobą cząstkę kulinarnego Wiednia, warto rozważyć następujące produkty, które doskonale sprawdzą się jako smaczne pamiątki lub prezenty dla bliskich:
- Mozartkugeln – czekoladki z marcepanem i nugatem, nazwane na cześć Wolfganga Amadeusza Mozarta, pakowane w charakterystyczną złoto-niebieską folię
- Manner Schnitten – charakterystyczne różowe wafelki z kremem orzechowym, będące symbolem Wiednia od 1898 roku
- Zotter Schokolade – ręcznie robione czekolady w niezwykłych smakach, od klasycznych po eksperymentalne, produkowane z ekologicznych składników
- Staud’s konfitury – wysokiej jakości konfitury i przetwory, przygotowywane według tradycyjnych receptur, z owocami zbieranymi w szczytowym momencie dojrzałości
- Wino austriackie – szczególnie Grüner Veltliner czy Blaufränkisch, które w ostatnich latach zyskały międzynarodowe uznanie wśród koneserów
Większość tych produktów można kupić w delikatesach Julius Meinl am Graben, w sklepach Manner czy na targu Naschmarkt. Warto też zajrzeć do mniejszych, lokalnych sklepów spożywczych, gdzie czasem można znaleźć prawdziwe perełki austriackiej kuchni, niedostępne w bardziej turystycznych miejscach.
Wiedeńska kultura jedzenia – więcej niż tylko posiłek
Austriacka kuchnia to nie tylko zestaw przepisów, ale cała kultura związana z jedzeniem. Wiedeńczycy cenią sobie spokojne, długie posiłki w przyjemnej atmosferze. Wizyta w kawiarni może trwać godzinami – czytanie gazety przy filiżance kawy i kawałku tortu to niemal rytuał, ważny element lokalnego stylu życia, nazywany czasem „słodkim nicnierobieniem” (süßes Nichtstun).
W Wiedniu jedzenie to nie tylko zaspokajanie głodu, ale prawdziwe doświadczenie kulturowe i społeczne.
Warto również pamiętać o kilku zasadach etykiety, które pomogą ci wtopić się w lokalną kulturę kulinarną:
- W restauracjach często obowiązuje rezerwacja, szczególnie w weekendy i w popularnych miejscach
- Napiwki są oczekiwane, zwykle około 10% wartości rachunku, a przy płaceniu należy powiedzieć kelnerowi, jaką kwotę chcemy zapłacić łącznie z napiwkiem
- Przed rozpoczęciem posiłku Austriacy często mówią „Mahlzeit” (smacznego) lub „Guten Appetit”
- Kawa podawana jest zawsze z szklanką wody, którą należy wypić przed kawą, aby oczyścić podniebienie
- W kawiarniach możesz siedzieć tak długo, jak chcesz, nawet po wypiciu kawy – nikt nie będzie cię poganiał
Podsumowanie kulinarnej podróży po Wiedniu
Kuchnia austriacka to fascynująca mieszanka wpływów z całej Europy Środkowej, która przez wieki ewoluowała, tworząc wyjątkowe dania i desery. Wiedeń, jako dawna stolica imperium, jest najlepszym miejscem, by doświadczyć tej kulinarnej różnorodności i bogactwa smaków.
Od wytwornych deserów po sycące dania mięsne, od eleganckich kawiarni po przytulne gospody – kulinarna mapa Wiednia jest niezwykle bogata i zróżnicowana. Każdy posiłek to nie tylko zaspokojenie głodu, ale prawdziwe doświadczenie kulturowe, które pozwala lepiej zrozumieć historię i tradycje tego wyjątkowego miasta.
Planując podróż do stolicy Austrii, warto zarezerwować wystarczająco dużo czasu na kulinarne odkrycia. Pozwól sobie na długie posiłki, rozkoszuj się każdym kęsem i delektuj atmosferą wiedeńskich lokali. Bo Wiedeń to miasto, które smakuje się powoli, z każdym łykiem kawy i każdym kęsem Sachertorte. To miasto, gdzie sztuka kulinarna jest równie ważna jak muzyka, architektura czy malarstwo – stanowiąc nieodłączny element tego, co nazywamy wiedeńskim stylem życia.